اگر به دنبال ماجراجویی در دل طبیعت، رکاب‌زدن در مسیرهای خاکی، یا گذر از تپه‌های ناهموار هستید، دوچرخه کوهستان بهترین همراه شما خواهد بود. این راهنما به شما کمک می‌کند تا با آگاهی کامل، بهترین دوچرخه کوهستان را انتخاب کنید؛ چه یک تازه‌کار باشید، چه یک دوچرخه‌سوار حرفه‌ای.
دوچرخه کوهستان چیست؟
دوچرخه کوهستان یا “Mountain Bike” که به اختصار MTB نامیده می‌شود، نوعی دوچرخه است که مخصوص مسیرهای ناهموار، خاکی و کوهستانی طراحی شده. این دوچرخه‌ها بدنه‌ای مقاوم‌تر، کمک‌فنر برای جذب ضربه، و تایرهایی پهن با عاجدار دارند که باعث می‌شود بتوانید با کنترل بهتر و پایداری بیشتر در مسیرهای سخت حرکت کنید. دوچرخه‌های کوهستان هم برای استفاده تفریحی در طبیعت مناسب هستند و هم برای مسابقات حرفه‌ای.
مقاله پیشنهادی : ۱۰ اشتباه رایج در خرید دوچرخه کوهستان
انواع دوچرخه کوهستان
نوعی از تقسیم‌بندی دوچرخه کوهستان بر اساس طراحی و نوع کمک‌فنر به‌کاررفته در آن صورت می‌گیرد و شامل دوچرخه‌های Hard Tail و Full Suspension است. Hard Tail معمولاً به دوچرخه‌هایی گفته می‌شود که تنها دارای یک کمک‌فنر هستند یا کمک‌فنری ندارند. Full Suspension به دوچرخه‌هایی گفته می‌شود که بعلاوه کمک در دوشاخ جلو دارای یک کمک در چرخ عقب هم هستند. این دسته از دوچرخه‌ها فریمی دوتکه دارند؛ به‌نحوی‌که دارای یک بخش مثلثی در قسمت جلوی دوچرخه و یک بخش دیگر در سمت عقب دوچرخه هستند.
دوچرخه کوهستان / کراس کانتری Cross country
مقدار بازی دوشاخ جلو (کمک جلو) ۱۰ یا ۱۱ سانتیمتر
کمک عقب
در بعضی از مدل‌ها کمک عقب دارد و در بعضی خیر (بستگی به انتخاب رایدر یا همان دوچرخه‌سوار و مسیر مسابقه دارد)
این سبک از دوچرخه کوهستان پرطرفدارترین سبک در دوچرخه کوهستان است که خود به دودسته حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای تقسیم می‌شود.
سبک غیرحرفه‌ای به نام کوهستان اسپرت، sport xc و یا بانام‌های مشابه شناخته می‌شود که در عنوان بعدی آن را معرفی می‌کنیم. در این سبک: مدل دوچرخه کراس کانتری برای مسابقات حرفه‌ای طراحی‌شده است و برای خرید یک مدل خوب آن باید حداقل چیزی حدود ۲ هزار دلار هزینه کنید. برای ارزش پول ریال ما در ایران بسیار گران خواهد شد جدای از این سبک از دوچرخه مناسب یک دوچرخه‌سوار حرفه‌ای است؛ و اصلاً گزینه خوبی برای شروع دوچرخه‌سواری و یا دوچرخه‌سواری در شهر مناسب نیست. بنابراین این مدل فقط برای حرفه‌ای‌ها است.
دوچرخه کوهستان / اسپرت Sport
مقدار بازی دوشاخ جلو (کمک جلو) ۱۰ یا ۱۱ سانتیمتر
درواقع این سبک از دوچرخه همان دوچرخه کراس کانتری است که برای عموم مردم و نه برای مسابقات حرفه‌ای طراحی و تولید می‌شود.می‌توان گفت که این سبک دوچرخه اصیل‌ترین سبک دوچرخه کوهستان است. همان سبکی است که دوچرخه کوهستان اصیل با آن شکل گرفت و اکنون کامل شده است. اما کماکان نزدیک‌ترین سبک به مدل‌های کلاسیک دوچرخه کوهستان است.
در این مدل همانند دوچرخه کراس کانتری از یک دوشاخ جلو (کمک جلو) ۱۰ یا ۱۱ سانتیمتری استفاده می‌شود؛ و به‌ندرت از کمک وسط در آن استفاده می‌شود بنابراین در سبک کوهستان اسپرت کمتر دیده می‌شود که دوچرخه Full Suspension باشد و فقط در دوشاخ جلو دوچرخه کمک تعلیق استفاده می‌شود. بعضی از شرکت‌های تولیدکننده این سبک را از دوچرخه کراس کانتری جدا کرده و با نام های کوهستان اسپرت، sport xc و در سبک جدا معرفی می‌کنند.
اما بعضی از شرکت‌های تولیدکننده این سبک دوچرخه را کماکا در همان کراس کانتری و یا با عنوان کوهستان کراس کانتری غیرحرفه‌ای معرفی می‌کنند. اما در رده پایین‌تر از دوچرخه‌های مسابقه کراس کانتری به این شکل که لوازم و فریم استفاده‌شده در این سبک از دوچرخه از رده متوسطی و پایین‌تری استفاده می‌شود که در مجموعه قیمت پایین‌تری را برای مصرف‌کننده به همراه خواهد داشت البته این به‌هیچ‌وجه به این معنی نیست که این سبک دوچرخه کیفیت پایینی داشته باشد!
و برعکس بسیار باکیفیت خواهند بود و در این بخش به کیفیت دوچرخه نخواهیم پرداخت و در بخش راهنمای خرید دوچرخ، کیفیت دوچرخه‌ها بررسی می‌شود.
درگذشته این دو سبک دوچرخه یکی بودند اما رفته‌رفته با تخصصی شدن هر محصول این دو سبک از دل دوچرخه کوهستان جدا شدند.
برای چه کسانی مفید است
این سبک از دوچرخه کوهستان بیشترین طیف علاقه‌مندان را به خود اختصاص میدهد. درواقع برای کسانی که قصد طبیعت‌گردی دارند یا برای کسانی که در پارک‌های جنگلی یا شهرهای کوهستانی تصمیم دارند دوچرخه‌سواری کنند بسیار مناسب است. این سبک دوچرخه به‌قدری پرطرفدار است که در خیلی از شهرها هم برای تردد از آن استفاده می‌شود، باآنکه برای شهر طراحی نشده است. در بیشتر مدل‌های این سبک فضای مناسب روی بدنه دوچرخه برای اتصال ترک‌بند و خورجین طراحی‌شده است. بنابراین این دوچرخه یکی از گزینه‌ها برای مسافرت با دوچرخه میتواند باشد، باآنکه به‌صورت تخصص برای این کار طراحی نشده است.
دوچرخه کوهستان / تریل Trail
مقدار بازی دوشاخ جلو (کمک جلو) ۱۲ یا ۱۳ سانتیمتر
(پیشنهادشده برای ۷۰% مسیرهای سربالایی و ۳۰% مسیرهای سرپایین)
کمک عقب: در بعضی از مدل‌ها کمک عقب دارد و در بعضی خیر (بستگی به انتخاب رایدر یا همان دوچرخه‌سوار)
برای چه کسانی مفید است: معمولان برای دوچرخه‌سوارانی پیشنهاد می‌شود که هم خواهان رکاب زدن در مسیرهای خاکی هستند اما تعادل و مانور بیشتری نسبت به دوچرخه کوهستان اسپرت و یا کراس کانتری نیاز دارند. این سبک دوچرخه معمولاً موردعلاقه دوچرخه‌سواران دانهیلی است که نیاز به تمرینات هوازی دارند و از این سبک دوچرخه استفاده می‌کنند چراکه از دوچرخه کراس کانتری راحتی بیشتری دارند و درعین‌حال مناسب برای رکاب زدن هستند
دوچرخه کوهستان / آل مونتاین All mountain
مقدار بازی دوشاخ جلو (کمک جلو) ۱۴ یا ۱۵ سانتیمتر
(پیشنهادشده برای ۵۰% مسیرهای سربالایی و ۵۰% مسیرهای سرپایین)
رفته رفته هر چه به انتهای جدول دوچرخه کوهستان می‌رویم مقدار بازی دوشاخ جلو بیشتر و بیشتر می‌شود که این موضوع نشانگر این است که دوچرخه برای مسیرها و سرپایینی‌های سخت‌تر طراحی‌شده است.
دوچرخه کوهستان / اندرو Enduro
مقدار بازی دوشاخ جلو (کمک جلو) ۱۶ یا ۱۷ سانتیمتر
می‌توان گفت که دوچرخه‌های اندرو قبل از دوچرخه‌های دانهیل خشن‌ترین دوچرخه کوهستان هستند. به تصویر بالا دقت کنید معمولاً در دوچرخه اندرو بجای کلاه کاسکت دوچرخه کوهستان از کلاه فک دار استفاده می شود چراکه هیجان و خطر این سبک به‌شدت از سبک‌های قبلی بالاتر می‌رود.
دوچرخه کوهستان / دانهیل Downhill
مقدار بازی دوشاخ جلو (کمک جلو) ۲۰ سانتیمتر
می‌توان گفت سبک دوچرخه دانهیل پرخطرترین سبک دوچرخه‌سواری است. این سبک دوچرخه فقط برای مسیرهای سرازیری بسیار خشن طراحی‌شده است. به کمک‌های بسیار قوی در دوشاخ جلو (پاشاخ) و عقب دوچرخه دقت کنید که بالاترین میزان بازی را در دوچرخه کوهستان دارند. در دوشاخ جلو این میزان به ۲۰ سانتیمتر می‌رسد و برای تقویت آن دوشاخ از پایین و بالای پیشانی دوچرخه به فریم متصل می‌شود که این موضوع باعث شده که دوچرخه دانهیل از یک پاشاخ بسیار قوی بهره ببرد و نه یک دوشاخ معمولی.
دوچرخه کوهستان / فت بایک Fat bikes
فت بایک آخرین سبک از دوچرخه کوهستان است. این سبک برای مسیرهای ساحلی و برفی طراحی‌شده که لاستیک‌های چاق آن مانع از فرورفتن چرخ به داخل شن و برف می‌شود.
مقاله خرید اولین دوچرخه کوهستان: ۷ نکته که باید بدانید را مطالعه کنید.
نکات مهم در خرید دوچرخه کوهستان
جنس بدنه
در انتخاب دوچرخه حرفه ای کوهستان به فریم و بدنه آن نیز توجه کنید. یکی از نکات خرید دوچرخه کوهستان خوب این است که باید جنس، استقامت و بدنه خوبی داشته باشد؛ زیرا دوچرخه شما دائم در طبیعت و در برخورد با سنگ ها و سنگلاخ ها است. در نتیجه در انتخاب دوچرخه باید حتما به این مهم توجه کرده. سعی کنید وسیله ای را انتخاب کنید که از مقاومت خوبی برخوردار باشد. کربن و آلمینیوم از رایج ترین آلیاژها برای بدنه است. البته به خاطر داشته باشید که در همین انتخاب دوگانه هم آلمینیوم به کربن الویت دارد.
آلومینیوم: سبک و مقرون‌به‌صرفه. بیشتر دوچرخه‌های کوهستان با این جنس ساخته می‌شوند.
کربن: بسیار سبک و مقاوم اما گران‌تر. مناسب برای دوچرخه‌سواران حرفه‌ای.
فولاد: بسیار مقاوم ولی سنگین‌تر. بیشتر برای استفاده در شرایط خاص یا مدل‌های ارزان‌تر استفاده می‌شود.
چرخ های استاندارد برای کوهستان
یکی از نکات خرید دوچرخه دوچرخه کوهستان اندازه تایرهاست. بر اساس نوع استفاده اش باید چرخ های ۲۰ یا ۲۶ اینچی داشته باشد. البته ۲۶ اینچ بیشتر سایز استاندارد برای چرخ های معمولی است. البته انتخاب چرخ هم نوعی تصمیم شخصی است که به میزان استفاده و درجه سختی مسیر بستگی دارد. شاید حتی شما بر اساس استفاده ای که میکنید، به شما چرخ های ۲۷ یا حتی ۲۹ اینچی پیشنهاد شود. در نتیجه بهتر است حتما پیش از هرگونه خریدی، تصمیم خود را مشخص کرده و بدانید که چه انتظاری از دوچرخه خود دارید.
سایز چرخ ها برای دوچرخه کوه یکی از مهم ترین فاکتورها است. فراموش نکنید هر چقدر دوچرخه شما چرخ های بزرگ تری داشته باشد، کنترل شما بر روی آن بهتر خواهد بود. البته این را هم در نظر داشته باشید که سایز بزرگ چرخ سرعت را کاهش میدهد. ولی در عین حال کنترل را بیشتر خواهد کرد. برای همین مهم است که میگوییم حتما بدانید که چه استفاده ای از دوچرخه خود میکنید.
۲۶ اینچ: چابک‌تر، مناسب برای افراد کوتاه‌تر. اگه دنبال یه دوچرخه کوهستان سبک، چابک و مناسب مسیرهای پیچ‌درپیچ هستید، سری به دوچرخه‌های کوهستان سایز ۲۶ اینچ بزنید.
۲۷٫۵ اینچ: تعادل بین سرعت و کنترل. برای کسانی که تعادل خوبی بین سرعت و کنترل می‌خوان، دوچرخه‌های کوهستان سایز ۲۷٫۵ اینچ انتخاب ایده‌آلی هستن.
۲۹ اینچ: سرعت بیشتر، عبور راحت‌تر از موانع، مناسب برای مسیرهای طولانی. اگه مسیرهای سخت و سنگلاخی رو بیشتر رکاب می‌زنید، حتماً نگاهی به دوچرخه‌های کوهستان سایز ۲۹ اینچ بندازید.
دوچرخه ۲۹، دوچرخه ۲۷٫۵، دوچرخه ۲۶٫ متفاوت و مزیت‌های آن‌ها
سیستم ترمز
یکی دیگر از ویژگی های مهمی که در انتخاب دوچرخه باید به آن دقت کرد، کمک فنرها و ترمزها است. نوع فنرها و تعداد آن در چرخ های عقب و جلو و یا فقط چرخ های عقب بر روی قیمت دوچرخه تاثیر گذار است. هرچه دوچرخه کوهستان شما فنرهای بهتری داشته باشد، مقاوم تر و ایمن تر بوده؛ و در عین حال قیمت بالاتری هم خواهد داشت.
ترمزهای دوچرخه نیز بر روی قیمت تاثیر گذار است. در صورتی که دوچرخه ترمزهای مناسبی داشته باشد، افزایش سرعت خواهد داشت. در عین حال نیز سیستم ترمزها نیز ایمن و استاندارد بوده و بر روی قیمت دوچرخه نیز تاثیر گذار است.
دیسکی مکانیکی: عملکرد خوب و مقرون‌به‌صرفه.
دیسکی هیدرولیک: قدرت ترمزگیری بیشتر و عملکرد بهتر در شرایط خیس یا گل‌آلود.
اگر به دنبال ترمزگیری قدرتمند و قابل اطمینان هستید، مقاله‌ی راهنمای ترمز دیسکی دوچرخه کوهستان را از دست ندهید.
سیستم دنده
اکثر MTBها بین ۱۸ تا ۲۷ دنده دارند. سیستم دنده باید روان، بادوام و مناسب سطح مهارت شما باشد. برندهایی مثل Shimano و SRAM در این زمینه بسیار معتبرند.
وزن دوچرخه
وزن کمتر باعث راحتی در رکاب‌زدن و حمل دوچرخه می‌شود. اما اگر مسیرهای خیلی ناهموار را طی میکنید، ممکن است نیاز به دوچرخه‌ای با وزن بیشتر ولی بدنه مقاوم‌تر داشته باشید.
راهنمای سایز دوچرخه کوهستان
سایز مناسب دوچرخه، تجربه سواری راحت‌تری فراهم می‌کند. جدول زیر به شما کمک می‌کند سایز مناسب را با توجه به قد خود انتخاب کنید:
| قد (سانتیمتر) | سایز پیشنهادی (فریم) |
|---|---|
| ۱۵۰–۱۶۰ | Small (S) |
| ۱۶۱–۱۷۰ | Medium (M) |
| ۱۷۱–۱۸۰ | Large (L) |
| ۱۸۱–۱۹۰ | X-Large (XL) |
انتخاب سایز مناسب دوچرخه، تجربه سواری راحت‌تری فراهم می‌کند. جدول بالا به شما کمک می‌کند سایز مناسب را با توجه به قد خود انتخاب کنید. انتخاب سایز مناسب دوچرخه یکی از مهم‌ترین نکاتی‌ـه که قبل از خرید باید بدانید. در این مطلب بخوا نید چگونه سایز مناسب دوچرخه را انتخاب کنیم؟
بهترین برندهای دوچرخه کوهستان در ایران
اگر با برندهای مطرح بازار آشنایی ندارید، پیشنهاد می‌کنیم معرفی بهترین برندهای دوچرخه در ایران را بخوانید تا انتخاب دقیق‌تری داشته باشید.
ویوا (Viva)
محبوب به‌خاطر قیمت مناسب، کیفیت خوب و طراحی متنوع. مناسب برای استفاده شهری و نیمه‌حرفه‌ای.
اورلرد (Overlord)
دارای مدل‌های متنوع برای تمام سطوح کاربری، از مبتدی تا حرفه‌ای. کیفیت ساخت بالا.
نومریا (Nomira)
ترکیب طراحی جذاب با امکانات حرفه‌ای. انتخابی مناسب برای علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی.
المپیا (Olympia)
برندی با سابقه بالا و کیفیت بین‌المللی. بیشتر مناسب افراد حرفه‌ای.
کنوندل (Cannondale)
برند آمریکایی با تکنولوژی پیشرفته و ساخت دقیق. در رده دوچرخه‌های لوکس و حرفه‌ای قرار می‌گیرد.
قیمت دوچرخه کوهستان در ۱۴۰۴
قیمت دوچرخه‌های کوهستان در سال ۱۴۰۴ بسته به برند، جنس بدنه، نوع کمک‌فنر و سیستم ترمز متفاوت است. جدول زیر به‌صورت تقریبی قیمت‌ها را نشان میدهد:
| سطح کاربری | بازه قیمتی (تومان) |
|---|---|
| مبتدی | ۱۰ تا ۲۰ میلیون |
| نیمه‌حرفه‌ای | ۲۰ تا ۳۵ میلیون |
| حرفه‌ای | ۳۵ میلیون به بالا |
برای اطلاع از قیمت‌های دقیق و به‌روز، به صفحه قیمت دوچرخه کوهستان در سال ۱۴۰۴ مراجعه کنید.
اگر بودجه محدودی دارید، قبل از خرید حتماً با مشکلات رایج در دوچرخه‌های کوهستان ارزان‌قیمت آشنا شوید تا انتخاب‌تان پشیمان‌کننده نباشد.
سوالات متداول درباره خرید دوچرخه کوهستان
بله، ولی بهدلیل تایرهای عاجدار و وزن بیشتر، برای استفاده روزمره در خیابان ممکن است خستهکنندهتر باشد. اگر فقط برای شهر میخواهید، بهتر است سراغ دوچرخه هیبرید بروید. بله، بسیاری از افراد دوچرخه کوهستان را برای استفاده در مسیرهای شهری انتخاب می‌کنند. اما برای مسیرهای طولانی، مدل‌های سبک‌تر و تایر صاف راحت‌ترند. اگر در مسیرهای خاکی و کوهستانی حرکت میکنید، MTB مناسبتر است. اما اگر مسیرتان ترکیبی از خیابان و پیادهراه است، هیبرید میتواند انتخاب بهتری باشد. آیا دوچرخه کوهستان برای خیابان هم مناسب است؟
آیا می‌توان با MTB در شهر رکاب زد؟
دوچرخه کوهستان بهتر است یا هیبرید؟
نتیجه‌گیری
خرید دوچرخه کوهستان تصمیمی مهم برای عاشقان طبیعت، ورزش و ماجراجویی است. با توجه به نوع مسیر، سطح تجربه، بودجه و نیازهای شخصی‌تان، می‌توانید بهترین مدل را انتخاب کنید. اگر سوالی در این زمینه دارید، خوشحال می‌شویم راهنمایی‌تان کنیم.
